PKK’nın AKP sorunu 31 03 2011 perşembe
OKUMA NOTLARI
31.03.2011 Taraf
Halil Berktay
PKK’nın AKP sorunu
Güneydoğuda “sivil itaatsizlik” hareketinin başlamış olması iyi bir şey. Nedeni çok basit : savaşa dönmeye ve silâhların konuşmasına önemli bir alternatif sunuyor. “Zamanlaması mânidar” lâfları ise bıktırdı artık. Kim ne dese, ne yapsa, ne açıklasa, birileri çıkıp “neden şimdi” diye soruyor. Kullanıla kullanıla aşınan bir klişe. Neden seçim öncesinde olmasın ? Neden sandık rekabeti kitlesel seferberlikle el ele gitmesin ? Bütün bunlar, somut içeriğe ilişkin kuşkularımın olmadığı demek değil. Ama önce, haftalardır sürdürdüğüm şu PKK eleştirisini bitireceğim. Çünkü bu, konjonktürel değil, daha köklü bir mesele.
PKK’nın AKP’yle sorunu, kısmen barışla olan sorunundan türüyor, kısmen de Taraf’la olan sorununu andırıyor. Konuya gerçekten ve sırf Kürt meselesi (ya da : Kürtlerin bütününün genel çıkarları) açısından bakacak olursak, barışçı çözümün yakınlaşmasına Taraf’ın bütün diğer gazetelerden veya tek tek aydın gruplarından fazla katkı yapmış olması gibi, AKP de bütün diğer siyasal partilerden daha fazla katkı yaptı. Öyle ki, ciddî bir karşılaştırma bile olanaksız, bu noktada.
Kiminle karşılaştıracağız Mesut Yılmaz’ın ANAP’ıyla mı ? Demirel ve sonra Tansu Çiller’in DYP’siyle mi ? Ecevitli Ecevitsiz DSP’yle mi ? MHP’yle mi ? Mehmet Ağar’la mı ? Olsa olsa Özal, bir de Erdal İnönü, kısa sürelerle de olsa diğerlerinden farklı davrandı. Ama son tahlilde etkisiz kaldılar ve barışı uzaklaştırma, hattâ hepten imkânsızlaştırmayı amaçlayanları, son on yılda gerileten, kamuoyunu ferahlatan, her şeyi tartışılabilir kılan; politik açılımı bozguna uğrasa da söylemsel açılımı sürdüren (veya en azından kapanmasını önleyen), zaman zaman yorucu ve sinir bozucu “iki adım ileri bir adım geri” mehter yürüyüşüyle, sadece AKP oldu. Şu sıralar gene bir bocalama ve saçmalama döneminden geçtikleri doğru (Ahmet Altan). Ama bu bile yukarıdaki tabloyu değiştirmeye yetmez. Ayrıca, geçmişte ne zaman “tamam, artık bitti, durdular ve iflâs ettiler” dedikse az sonra yanlışlandığımızı da unutmayalım.
Dolayısıyla PKK da çevresine, toplumdaki genel mevzilenişe; kimi “baş düşman”, kimi “ara güç[ler]” ve kimi derece derece, tutarsız veya tutarlı, az veya çok güvenilir müttefik[ler] sayacağı veya saymayacağı gibi hususlara, Kürt meselesinin bütünsel çözümü açısından yaklaşacak olsa, mızrağın sivri ucunu elbette AKP’ye yöneltmemesi gerekir. Tersten alırsak; PKK’nin son yıllarda israrla AKP’yi “en büyük tehlike”, “facia” ve “baş düşman” kabul eden siyaseti, Kürtlerin genel çıkarlarını değil, kendisi her ne kadar (çok yüksek sesle) aksini iddia etse de aslında o genel çıkarlarla özdeş olmayan kendi dar örgütsel çıkarlarını esas aldığına işaret ediyor.
Çünkü PKK, Kürtlere karşı onlarca yıllık baskı ve zulüm politikasının sürdürücüsü ve esas sahibi olarak AKP hükümetinden değil (ki, yok böyle bir şey): değişik bir ifadeyle, AKP’nin yeni ezme ve yok etme saldırılarının başına geçip, Kürtlerin şu ana kadarki bütün kazanımlarını ters yüz etmeye kalkışacağından değil tersine, tam da böyle olmadığı için, yani aslında o kadar “kötü” ve “düşman” olmadığı için; sırf şiddet yöntemleriyle kahredici değil, doğrudan doğruya sivil politikalarıyla etkileyici olduğu için, siyasî bir rakip olarak AKP’den korkuyor ve nefret ediyor.
2002-11 arasında AKP Kürt meselesinin asıl kaynağı olan milliyetçi-devletçi, militarist vesayet rejimini gerilettikçe, güneydoğuda da güçlendi ve ciddi bir alternatif haline geldi. Kürt bölgelerinde, geçmişte de Müslümanlık önemliydi belki. Müslüman Kürtler hep vardı ama AKP’yle itibar kazandılar; ülke çapında özdeşleşebilecekleri, sırt dayayacakları ve güç alacakları bir parti buldular.
Aynı şey Kürt burjuvazisi için de geçerli. PKK’nın hemen “işbirlikçi” ilân ettiği, kiminin fabrikasını yaktığı kimisi için pankart açtırdığı işadamları gökten zenbille inmiyor. Sol GAP’ı da çok küçümsemişti tıpkı, 50’lerde tarımın ticarîleşmesi ve makinalaşmasını; 60’ların ithal ikameciliğini ve ilk montaj sanayilerini; 80’lerin ikinci yarısında yeni küreselleşmeyi küçümsediğimiz gibi. Bunu saptarken, “üretici güçleri geliştiriyorlar” diye önce DP’yi, sonra AP’yi, sonra Özal’ı, sonra AKP’yi “asıl ilerici” ilân etmeyi önermiyorum. Ama herhalde, hele Marksist olduğu iddia edenler için, ekonomik kalkınmayı “yalan, aldatmaca” demeksizin yakından izlemek yararlı olabilir. 90’lardan bu yana kapitalizmin güneydoğuda gösterdiği belirgin gelişme, AKP’nin asıl sınıf temelini oluşturan yeni Anadolu burjuvazisinin Kürt kesimine de hayat verdi. Bu sosyo-ekonomik çeşitlenme de PKK’yı barış sonrası hakkında düşündürüyor; dokunulmaz bir hegemonya hayalini tehdit ediyor.
Özetle (ve herkesin bildiği gibi), PKK’nın kendi arka bahçesi, kapalı av alanı saydığı güneydoğuda, AKP de kuvvetle mevcut. Hattâ şöyle diyebiliriz : PKK ve yan örgütleri dışında, sadece AKP mevcut. Dolayısıyla PKK için AKP bir değil iki şey. Hem, barış için görüşmek ve uzlaşmak zorunda olduğu hükümet. Hem de yerel ölçekte en ciddî, tek ciddî siyasî rakibi. Bu durumda PKK, parti olarak AKP’ye karşı mücadelesini hükümet olarak AKP’ye karşı mücadele üzerinden yürütmeyi tercih ediyor. AKP’yi hükümetleştirerek ve devletleştirerek, hükümete ve devlete indirgeyerek yürütmeyi tercih ediyor.
Diğer Halil Berktay Makaleleri:
1. PKK’nın AKP sorunu - 31.03.2011
2. Hegemonya ve “psikolojik savaş” - 26.03.2011
3. PKK’nın barış ve şeffaflık sorunları - 24.03.2011
4. PKK ve Taraf - 19.03.2011
5. “Sol”un haset ve nefreti - 17.03.2011
6. İki faktör : ‘Taraf’ ve AKP - 12.03.2011
7. ‘Pot’ neydi ve nedir - 10.03.2011
8. Kısa değinmeler - 05.03.2011
9. Bir diğer PKK eleştirisi - 03.03.2011
10. Kısa bir özet - 26.02.2011
11. Öğrenememek... - 24.02.2011
12. Ezenden, ezilene - 19.02.2011
13. Pislik ve kutsallık - 17.02.2011
14. ‘Anti TC’ - 12.02.2011
15. ‘Anti Kürt’ - 10.02.2011
OKUMA NOTLARI
31.03.2011 Taraf
Halil Berktay
PKK’nın AKP sorunu
Güneydoğuda “sivil itaatsizlik” hareketinin başlamış olması iyi bir şey. Nedeni çok basit : savaşa dönmeye ve silâhların konuşmasına önemli bir alternatif sunuyor. “Zamanlaması mânidar” lâfları ise bıktırdı artık. Kim ne dese, ne yapsa, ne açıklasa, birileri çıkıp “neden şimdi” diye soruyor. Kullanıla kullanıla aşınan bir klişe. Neden seçim öncesinde olmasın ? Neden sandık rekabeti kitlesel seferberlikle el ele gitmesin ? Bütün bunlar, somut içeriğe ilişkin kuşkularımın olmadığı demek değil. Ama önce, haftalardır sürdürdüğüm şu PKK eleştirisini bitireceğim. Çünkü bu, konjonktürel değil, daha köklü bir mesele.
PKK’nın AKP’yle sorunu, kısmen barışla olan sorunundan türüyor, kısmen de Taraf’la olan sorununu andırıyor. Konuya gerçekten ve sırf Kürt meselesi (ya da : Kürtlerin bütününün genel çıkarları) açısından bakacak olursak, barışçı çözümün yakınlaşmasına Taraf’ın bütün diğer gazetelerden veya tek tek aydın gruplarından fazla katkı yapmış olması gibi, AKP de bütün diğer siyasal partilerden daha fazla katkı yaptı. Öyle ki, ciddî bir karşılaştırma bile olanaksız, bu noktada.
Kiminle karşılaştıracağız Mesut Yılmaz’ın ANAP’ıyla mı ? Demirel ve sonra Tansu Çiller’in DYP’siyle mi ? Ecevitli Ecevitsiz DSP’yle mi ? MHP’yle mi ? Mehmet Ağar’la mı ? Olsa olsa Özal, bir de Erdal İnönü, kısa sürelerle de olsa diğerlerinden farklı davrandı. Ama son tahlilde etkisiz kaldılar ve barışı uzaklaştırma, hattâ hepten imkânsızlaştırmayı amaçlayanları, son on yılda gerileten, kamuoyunu ferahlatan, her şeyi tartışılabilir kılan; politik açılımı bozguna uğrasa da söylemsel açılımı sürdüren (veya en azından kapanmasını önleyen), zaman zaman yorucu ve sinir bozucu “iki adım ileri bir adım geri” mehter yürüyüşüyle, sadece AKP oldu. Şu sıralar gene bir bocalama ve saçmalama döneminden geçtikleri doğru (Ahmet Altan). Ama bu bile yukarıdaki tabloyu değiştirmeye yetmez. Ayrıca, geçmişte ne zaman “tamam, artık bitti, durdular ve iflâs ettiler” dedikse az sonra yanlışlandığımızı da unutmayalım.
Dolayısıyla PKK da çevresine, toplumdaki genel mevzilenişe; kimi “baş düşman”, kimi “ara güç[ler]” ve kimi derece derece, tutarsız veya tutarlı, az veya çok güvenilir müttefik[ler] sayacağı veya saymayacağı gibi hususlara, Kürt meselesinin bütünsel çözümü açısından yaklaşacak olsa, mızrağın sivri ucunu elbette AKP’ye yöneltmemesi gerekir. Tersten alırsak; PKK’nin son yıllarda israrla AKP’yi “en büyük tehlike”, “facia” ve “baş düşman” kabul eden siyaseti, Kürtlerin genel çıkarlarını değil, kendisi her ne kadar (çok yüksek sesle) aksini iddia etse de aslında o genel çıkarlarla özdeş olmayan kendi dar örgütsel çıkarlarını esas aldığına işaret ediyor.
Çünkü PKK, Kürtlere karşı onlarca yıllık baskı ve zulüm politikasının sürdürücüsü ve esas sahibi olarak AKP hükümetinden değil (ki, yok böyle bir şey): değişik bir ifadeyle, AKP’nin yeni ezme ve yok etme saldırılarının başına geçip, Kürtlerin şu ana kadarki bütün kazanımlarını ters yüz etmeye kalkışacağından değil tersine, tam da böyle olmadığı için, yani aslında o kadar “kötü” ve “düşman” olmadığı için; sırf şiddet yöntemleriyle kahredici değil, doğrudan doğruya sivil politikalarıyla etkileyici olduğu için, siyasî bir rakip olarak AKP’den korkuyor ve nefret ediyor.
2002-11 arasında AKP Kürt meselesinin asıl kaynağı olan milliyetçi-devletçi, militarist vesayet rejimini gerilettikçe, güneydoğuda da güçlendi ve ciddi bir alternatif haline geldi. Kürt bölgelerinde, geçmişte de Müslümanlık önemliydi belki. Müslüman Kürtler hep vardı ama AKP’yle itibar kazandılar; ülke çapında özdeşleşebilecekleri, sırt dayayacakları ve güç alacakları bir parti buldular.
Aynı şey Kürt burjuvazisi için de geçerli. PKK’nın hemen “işbirlikçi” ilân ettiği, kiminin fabrikasını yaktığı kimisi için pankart açtırdığı işadamları gökten zenbille inmiyor. Sol GAP’ı da çok küçümsemişti tıpkı, 50’lerde tarımın ticarîleşmesi ve makinalaşmasını; 60’ların ithal ikameciliğini ve ilk montaj sanayilerini; 80’lerin ikinci yarısında yeni küreselleşmeyi küçümsediğimiz gibi. Bunu saptarken, “üretici güçleri geliştiriyorlar” diye önce DP’yi, sonra AP’yi, sonra Özal’ı, sonra AKP’yi “asıl ilerici” ilân etmeyi önermiyorum. Ama herhalde, hele Marksist olduğu iddia edenler için, ekonomik kalkınmayı “yalan, aldatmaca” demeksizin yakından izlemek yararlı olabilir. 90’lardan bu yana kapitalizmin güneydoğuda gösterdiği belirgin gelişme, AKP’nin asıl sınıf temelini oluşturan yeni Anadolu burjuvazisinin Kürt kesimine de hayat verdi. Bu sosyo-ekonomik çeşitlenme de PKK’yı barış sonrası hakkında düşündürüyor; dokunulmaz bir hegemonya hayalini tehdit ediyor.
Özetle (ve herkesin bildiği gibi), PKK’nın kendi arka bahçesi, kapalı av alanı saydığı güneydoğuda, AKP de kuvvetle mevcut. Hattâ şöyle diyebiliriz : PKK ve yan örgütleri dışında, sadece AKP mevcut. Dolayısıyla PKK için AKP bir değil iki şey. Hem, barış için görüşmek ve uzlaşmak zorunda olduğu hükümet. Hem de yerel ölçekte en ciddî, tek ciddî siyasî rakibi. Bu durumda PKK, parti olarak AKP’ye karşı mücadelesini hükümet olarak AKP’ye karşı mücadele üzerinden yürütmeyi tercih ediyor. AKP’yi hükümetleştirerek ve devletleştirerek, hükümete ve devlete indirgeyerek yürütmeyi tercih ediyor.
Diğer Halil Berktay Makaleleri:
1. PKK’nın AKP sorunu - 31.03.2011
2. Hegemonya ve “psikolojik savaş” - 26.03.2011
3. PKK’nın barış ve şeffaflık sorunları - 24.03.2011
4. PKK ve Taraf - 19.03.2011
5. “Sol”un haset ve nefreti - 17.03.2011
6. İki faktör : ‘Taraf’ ve AKP - 12.03.2011
7. ‘Pot’ neydi ve nedir - 10.03.2011
8. Kısa değinmeler - 05.03.2011
9. Bir diğer PKK eleştirisi - 03.03.2011
10. Kısa bir özet - 26.02.2011
11. Öğrenememek... - 24.02.2011
12. Ezenden, ezilene - 19.02.2011
13. Pislik ve kutsallık - 17.02.2011
14. ‘Anti TC’ - 12.02.2011
15. ‘Anti Kürt’ - 10.02.2011
