Arınç'ın sözleri Diyarbakır'da sevinç yarattı
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ın, şehirlerin isimlerine dair açıklaması Diyarbakır'da heyecana yol açtı.
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ın, Manisa'da 8 Aralık'ta düzenlenen
bir toplantıda yaptığı konuşmada, "Geçenlerde bazı illerin isimleri
değişse ne olur diye konuşuldu. Düşünün, bir karar verin. Hakkari 'Benim
adım Çölemerik olsun' diyorsa, öbür taraftan Eğer, 'Bakır da
neymiş, Diyarbekir olsa daha güzel olur' diyen varsa düşüneceğiz
kardeşim. Zaman düşünme ve uygulama devri" yönündeki sözleri, geçmişte
''Diyarbekir'' olarak anılan kentte heyecana neden oldu.
Diyarbakır
Ansiklopedisi'nin yazarı ve editörü İhsan Işık, AA muhabirine,
Başbakan Yardımcısı Arınç’ın açıklamasını olumlu bulduklarını söyledi.
"Diyarbekir isminde genel bir mutabakat olduğu görüşündeyim"
Sahabe orduları tarafından fethedildiğinde, şehre ilk Müslüman sivil
ahalisi Beni Bekr kabilesi olduğundan Bekiroğulları diyarı anlamına
gelen, "Diyarbekir" adının verildiğini ifade eden Işık, Meclisin ilk
dönemlerinde ilin vekillerinin Diyarbekir milletvekilleri olarak
temsil edildiğini ve cumhuriyetin ilk 14 yılında bu ismin kullanıldığını
belirtti.
"10 Aralık 1937'de 'Diyarbekir' ismi hiç gereği ve
bilimsel dayanağı yok iken 'Diyarbakır' olarak değiştirilmiştir.
Diyarbekir isminde genel bir mutabakat olduğu görüşündeyim" diyen Işık,
şunları dile getirdi:
"Yüzyıllardan beri şehrimizin en yaygın
adı Diyarbekir olmuş, İslam kültürü ve medeniyeti tarihinde Diyarbekir
ismi şöhret kazanmıştır. Şehir merkezi ve çevresinde ikamet eden
hemşehrilerimiz, şehrimizin adını yüzyıllardan beri yaygın olarak
Diyarbekir olarak kullanmışlardır. Diyarbekir isminde genel bir
mutabakat olduğu görüşündeyim."
"Dersim geri verilecekse Diyarbekir adının iadesi şart"
Araştırmacı yazar Mehmet Ali Abakay, ilde tarihten bu yana en çok kullanılan ismin, "Diyarbekir" olduğunu söyledi.
İlin bugüne dek 7-8 kez isminin değiştiğine işaret eden Abakay, şöyle konuştu:
"Diyarbakır, 'Bakır diyarı' anlamına geliyormuş. Şehrin ismi
değiştirilecek iken bunun bilimsel izahını yapanlar, öylesine sebeplere
dayandırmışlar ki Bekir bin Vail Aşiretinin adını taşıyan şehri,
Ergani-Maden civarında ocaklardan çıkarılan demire dayandırarak,
'bakırın diyarı' tamlamasını, "Diyarbakır" şeklinde sunmuşlardır."
"Dersim ismi geri verilecekse Diyarbekir adının acilen iadesi şart" ifadesini kullanan Abakay, şunları kaydetti:
"Bekir bin Vail, buraya gelirken şehrin Müslümanlaşması söz konusu
değildi. Şehre 'Amida' adını Batılılar vermiştir, 'Amed' ismini
kullanımı son dönemde artmıştır. Roma, 'Konsantinapolis' demiştir bir
dönem. Baktığınızda şehre Türkler, 'Kara Amid', 'Kara Hamid', Süryaniler
'O’mid', Araplar, 'Amidi Sevda' demiştir. Her kesimin kendi dilinde
isimlendirdiği şehrin ortak adı düşünüldüğünde üzerinde uzlaşılabilecek
isimdir, 'Diyarbekir'."
"Konuyu gündeme taşıdığı için teşekkür ediyoruz"
Sur Belediyesi eski Başkanı Cemal Toptancı ise ulus devlet inşa
etme adına yüzyıllık değerlerin bir anda yok sayıldığını
savunarak, geleneklerde insanların mensubu oldukları ırk ile değil,
doğdukları yerin ismiyle anıldığını belirtti.
Geçmişte
Diyarbakır'ın birçok isimle anıldığını ifade eden Toptancı, isim
değişikliklerinin, tarih sürecinde ilde hüküm süren medeniyetlerce
gerçekleştirildiğini kaydetti.
Toptancı, "Ancak hiçbir
medeniyetin şimdilerde seküler ve Kürt siyasetinin
dayattığı 'Amed' ismini kullandığını yazılı ve tarihi belgelerde
görmüyoruz. Hz. Ömer döneminde fethe mazhar olan Diyarbakır'ın bölgesel
ismi hep, Diyarbekir ve Diyar-i Bekr olarak anılmış, şehrin merkezine
ise 1867 yılına kadar, 'Amid' denilmiştir" diye konuştu.
Tek
partili dönemde değiştirilen şehrin isminin yeniden Diyarbekir olmasını
istediğini anlatan Toptancı, sözlerini şöyle tamamladı;
"Şehrimizin isminin ne Kemalist ulusalcılar gibi Diyarbakır ne de
seküler Kürt siyasetinin dayatmak istediği gibi Amed olmasını
istemiyor, ecdadımızdan bize intikal eden, o şiirsel
isim 'Diyarbekir' olmasını istiyorum. Sayın Bülent Arınç'a konuyu
gündeme taşıdığı için bir Diyarbekirli olarak teşekkür ediyoruz."