Eski Türkiye''de kayırılan kitle, bu imtiyazı yaşamadıkları için rahatsızlık duyuyor

İmtiyazını kaybeden yaşam tarzı diyor

Siyaset bilimci Dr. Mehmet Akıncı, statüko dönemindeki üstün rollerini kaybedenlerin seslerini yükselttiğini belirterek, ''Eski Türkiye''de kayırılan kitle, bu imtiyazı yaşamadıkları için rahatsızlık duyuyor'' dedi 

 

 

Siyasetin kutup noktalarını oluşturan temel kavramların anlaşılmasına büyük ihtiyaç var. Bu yüzden bu sefer sorularımı, ''Türk Muhafazakârlığı'' kitabının yazarı siyaset bilimci Dr. Mehmet Akıncı''ya yönelttim. Aksaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Akıncı''nın, Türkiye''de muhafazakârlığı, tarihsel bağlamını ve günümüzdeki konumunu ele alan yaklaşımları, siyaset tablosunu çözümlemekte değerli veriler sunmakta.

Siyasal anlamda muhafazakârlık nedir ve muhafazakâr kimdir?

Muhafazakârlığı tanımlamak Batı'daki literatüre de baktığımızda hayli güçtür. Farklı kollarının olduğu görülmektedir. Ancak basitçe bir tanım yapacak olursak; muhafazakârlar, bilinçli gelenekçilerdir.

Her gelenekçi muhafazakâr mı?

Bilinçli gelenekçi muhafazakârlar, geçmişe eski gözüyle bakmazlar ve bu birikime ciddi kıymet verirler. Muhafazakârlığa bilinçli gelenekçi denilmesinin temel sebebi de budur.

Değişimle araları nasıldır?

Tamamen değişim karşıtı değildirler. Reforme ederek değişimi benimserler. Geleneğe kıymet verirler.

AK PARTİ MUHAFAZAKÂR

AK Parti kendini muhafazakâr olarak tanımlıyor ancak bu tanımın doğru olmadığını savunanlar da var?

AK Parti statükonun vesayetini geriletmesiyle, çevrenin merkeze taşınmasını farklı kanallarla sağlamasıyla değişim taraftarı oldu. Bunun temelinde de statükoyu geriletmesi yer alır. AK Parti muhafazakâr bir siyasal partidir.

GELENEĞİN İHYASI PEŞİNDE

Muhafazakârlık geleneği bakımından AK Parti nerede?

AK Parti, Demokrat Parti''den bugüne devam bir geleneğin devamcısıdır. Ancak geçmiş sağ partilerden ayrıldığı en önemli nokta dış politikadır. Önceki siyasi yapıların bu tavrı takınamamasının sebebi de vesayetle daha fazla boğuşmaları olmuştur.

AK Parti'nin muhafazakâr olarak tanımlanmasının sebebi nedir?

İslam''ın bir altın çağını yeniden inşa etmeyi düşündüğünüz bir ütopyanız varsa, İslamcılık sınırın içine girmiş olursunuz. AK Parti, böyle bir ütopyanın peşinden gitmeyip geleneğin tekrar restore edilmesi görüşünü tercih etti. Geleneğin ihyası peşinde olunduğu için siyasal çizgisi muhafazakârlıktır.

TÜRKİYE ZATEN MUHAFAZAKÂRDI

Peki, AK Parti iktidarıyla birlikte toplum da muhafazakârlaştı mı?

Hayır, Türkiye toplumsal olarak muhafazakârlaşmıyor. Türk toplumu zaten muhafazakâr bir toplumdu. AK Parti ile birlikte muhafazakâr fertler kendilerini geçmişte mümkün olmayan bir şekilde rahat ifade eder buldular. Bunun en basit göstergesi, eğitim ve çalışma alanındaki başörtüsü yasağının ortadan kalkmasıdır.

YENİ TÜRKİYE'NİN ADI YERLİLİK

Kemalizmin muhafazakarlığa etkisi ne yönde oldu?

Mustafa Kemal vefat ettikten sonra merkezin elitleri Kemalizm'i donuk hale getirerek bir ideoloji kalıbına döktüler. Bunu sorgulayanları da gerici olarak nitelendirerek merkeze doğru ilerlemelerini, devletin üst kademelerinde kariyer yapmaları engellediler.

Yeni Türkiye için bir ad koyacak olursak, bu ne olur?

Yerlilik diyebiliriz. Çünkü kendi öz kaynaklarına dönüş, yerliliktir.

Bir kesim ısrarla yaşam tarzının tehdit altında olduğunu savunarak, muhafazakârlaşma vurgusu yapıyor. Rahatsızlık mı duyuyorlar?

ÜSTÜN ROLLERİNİ KAYBETTİLER

Bu kadar çok gürültü çıkmasının temel sebeplerinden birisi, statüko dönemindeki üstün rollerini kaybeden kitlelerin seslerini yükseltmesi. Çevre merkeze taşındığı oranda merkezdeki hâkimiyetlerini yitiren kesimler bu durumdan ciddi olarak rahatsızlık duyar. Bunu itiraf edemeseler bile eski Türkiye''de kayırılan bir kitle bu imtiyazı yaşamadıkları için ciddi rahatsızlık duyup seslerini bu yüzden yükseltiyorlar.

Türkiye''nin geçmiş dönemde muhafazakâr çizgiden cumhurbaşkanları oldu. Ancak Recep Tayyip Erdoğan''ın Köşk'e çıkması şimdiye dek yaşanmamış bir heyecana yol açtı. Bunu neye bağlıyorsunuz?

ERDOĞAN HEYECANLANDIRDI

Yüzde 52 oy almak bir siyasi parti için çok büyük bir başarıdır. Dışarıdan bakıldığında cumhurbaşkanlığı sembolik yetkilerle donatılmış gibi görülebilir. Ancak cumhurbaşkanının ülkenin genel siyasi havasını değiştirebilecek yetkileri var. Toplumu heyecanlandıran esas unsur, Tayyip Erdoğan''ın topluma verdiği mesajdır. Türkiye''nin artık teorik olarak olmasa da pratik olarak yarı başkanlık sistemine geçtiği, Cumhurbaşkanımız'ın da ifadesiyle terleyen bir cumhurbaşkanının olacağı verilen mesajlar arasındadır. Gerek iç gerekse dış politikada kendisinden bir isimin daha aktif olarak göreceğini bilmek Türk toplumunu heyecanlandırmıştır.

Devleti cemaatlerden daha çok seviyorlar

Muhafazakârlar, 17 Aralık darbe girişimi sonrası Gülen cemaatine karşı iyi duygular hissetmiyor. Neden?

Muhafazakârlar cemaatleri ve dini yapıları severler. Ancak muhafazakâr camia için devlet daha önemli bir temadır. Kırılma noktası burasıdır. Devlet-i ebed müddet anlayışı Türk muhafazakârlığının temel kodlarından birisidir. ''Devlet, hem toplumu hem de dini koruyacak yapı olması hasebiyle ebediyen yaşayacaktı'' anlayışı vardır. Bu tercihin ve yaklaşımın arkasında da dini-muhafazakâr bir kod bulunmaktadır. .

Devletin darbe girişimini püskürtürken takındığı tavır Osmanlı dönemiyle benzerlik arz ediyor mu?

Osmanlı döneminde o dönemin cemaatleri diyebileceğimiz tarikatlara ve dini oluşumlara çok geniş imkânlar tanınırdı. Bunun tek sınırı ise devlet olmuştur.

06 Ekim 2014

 Aksaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Akıncı